Οι 5 τύποι χρηστών του διαδικτύου ~ Πότε ξεπερνούνται τα όρια

«Κολλημένα» με το ίντερνετ τα Ελληνόπουλα
Στα στοιχεία της έρευνας αναφέρθηκε ο προϊστάμενος της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, ταξίαρχος της ΕΛΑΣ Μανώλης Σφακιανάκης, στο περιθώριο της εκδήλωσης για την παρουσίαση του βιβλίου με τίτλο « Εθισμός στο διαδίκτυο και άλλες διαδικτυακές συμπεριφορές υψηλού κινδύνου», που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά. Το βιβλίο, που αποτελεί ουσιαστικά οδηγό για την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο, έχουν γράψει ο Μανώλης Σφακιανάκης, ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Εθισμού στο Διαδίκτυο και ψυχίατρος παιδιών και εφήβων Κώστας Σιώμος και ο ψυχίατρος και υποψήφιος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Γιώργος Φλώρος. Σύμφωνα με τον προϊστάμενο της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, αν -κυρίως τα παιδιά- αφεθούν χωρίς έλεγχο στο διαδίκτυο, το επόμενο βήμα είναι να χρειαστούν ιατρική φροντίδα. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «στο Νοσοκομείο Παίδων Π. & A. Κυριακού φιλοξενούνται σήμερα 92 παιδιά τα οποία έχουν εθιστεί στο διαδίκτυο», και υπογράμμισε ότι «ο εθισμός στο διαδίκτυο στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει αναγνωριστεί ως ασθένεια. Οι μικρές ηλικίες χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή. Αν δεν προσέξουν οι γονείς, παιδιά ηλικίας 10-16 ετών εθίζονται στο διαδίκτυο. Στις περισσότερες περιπτώσεις -σε ποσοστό 92%- σε παιχνίδια, ενώ κάποια παιδιά και στα chat rooms». Στις λίγο μεγαλύτερες ηλικίες υπάρχουν εθισμένοι και στον διαδικτυακό τζόγο. «Kυρίως τα chat rooms οδηγούν σε εθισμό και τάσεις των χρηστών να μη θέλουν να ξεκολλήσουν από τον υπολογιστή», υποστήριξε ο Μανώλης Σφακιανάκης.
ΠΟΤΕ ΞΕΠΕΡΝΑ Ο ΧΡΗΣΤΗΣ ΤΑ ΟΡΙΑ

Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Εθισμού στο Διαδίκτυο, η ενασχόληση με το ίντερνετ από ένα άτομο γίνεται πρακτικά πρόβλημα όταν για να συνεχίσει να αισθάνεται το ίδιο καλά πρέπει με την πάροδο του χρόνου να αυξήσει τον χρόνο που θα παραμένει συνδεδεμένος.

Αν για κάποιον λόγο κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, έχει άσχημη αίσθηση (όχι απλά στέρηση της ευεξίας). Αν προσπαθήσει μόνο του το άτομο να ελαττώσει τη συμπεριφορά, θα αποτύχει και θα επιστρέψει στο ίδιο μοτίβο. Η συμπεριφορά αυτή κυριαρχεί στις πράξεις του αλλά και στη σκέψη του, όταν για παράδειγμα δεν είναι συνδεδεμένος στο διαδίκτυο σκέφτεται με λαχτάρα πότε θα συνδεθεί.

Η παραπάνω συμπεριφορά προκαλεί σύγκρουση τόσο με άλλα άτομα (π.χ. μέλη της οικογένειάς του, που παραπονιούνται για το ότι βρίσκονται σε δεύτερη μοίρα) όσο και με τον ίδιο του τον εαυτό όταν συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να την αλλάξει. Ακόμη, οι πόροι που καταναλώνει σε αυτή τη συμπεριφορά-ενασχόληση (χρήμα, χρόνος, νοητική συγκέντρωση) βρίσκονται σε βάρος άλλων σημαντικών δραστηριοτήτων που παραμελεί (εργασία, σπουδές, κοινωνικοποίηση κλπ.).


Οι πέντε τύποι χρηστών

1) Τυπική χρήση του Διαδικτύου: Η «καλοήθης» χρήση είτε στο εργασιακό περιβάλλον είτε για λόγους αναψυχής.

2) Προβληματική χρήση διαδικτύου: Η χρήση κατά την οποία δεν εξυπηρετείται κάποιος συγκεκριμένος σκοπός, παρά αποτελεί αυτοσκοπό (είναι μια ένδειξη για πιθανή κατάχρηση).

3) Κατάχρηση διαδικτύου: Ένα δυσπροσαρμοστικό, επαναλαμβανόμενο μοτίβο χρήσης που οδηγεί σε σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας κατά τη διάρκεια δωδεκάμηνης περιόδου, όπως καταδεικνύεται από:
- αποτυχία να διεκπεραιωθούν σημαντικές ευθύνες στην εργασία, στο σχολείο ή στο σπίτι,
- κοινωνικά και διαπροσωπικά προβλήματα,
- χρήση σε καταστάσεις στις οποίες παρατηρούνται αρνητικές σωματικές συνέπειες (π.χ. ελλιπής σίτιση, ύπνος, κοκ.),
- προβλήματα με τον νόμο.

4) Εξάρτηση από το διαδίκτυο: Μια χρόνια, προοδευτική ασθένεια που συμπεριλαμβάνει την καταναγκαστική χρήση του διαδικτύου, που ενέχει την απώλεια ελέγχου, και τη συνέχιση της χρήσης παρά τις δυσμενείς συνέπειες. Η διάγνωση της εξάρτησης απαιτεί στη διάρκεια ενός δωδεκαμήνου τουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα:
- συμπτώματα στέρησης,
- χρήση για όλο και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα,
- ανεπιτυχείς προσπάθειες να μειωθεί ή να ελεγχθεί η χρήση,
- παραίτηση από σημαντικές κοινωνικές, επαγγελματικές ή δραστηριότητες αναψυχής,
- συνέχιση της χρήσης παρά τη γνώση ότι υπάρχουν επίμονα ή επαναλαμβανόμενα βιολογικά ή ψυχολογικά προβλήματα τα οποία προκλήθηκαν ή επιδεινώθηκαν από τη χρήση.

5) Εθισμός στο διαδίκτυο: Πρόκειται για περίπτωση που πληροί τα κριτήρια της εξάρτησης, όπου όμως πλέον είναι η συνήθης συμπεριφορά για τον χρήστη. Ο εθισμένος λαχταρά να χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο με συγκεκριμένους τρόπους, χρονικό διάστημα και συχνότητα, τα οποία είναι επικίνδυνα για τον ίδιο και ενδεχομένως για αυτούς με τους οποίους έχει σχέσεις (π.χ. περιπτώσεις ακραίας παραμέλησης των αναγκών του εαυτού ή συγγενικών του προσώπων).


Του Κώστα Σιαμέλη / makthes.gr